Verdwenen steen
Van boerderij tot brug

Weinig mensen kennen vandaag de dag de naam Wijnjetil. Voor de meesten verwijst het naar de brug over het Garsthuizermaar aan de Dijkumerweg, vlakbij de boerderij "De Diek'n". Maar eeuwen geleden was Wijnjetil meer dan een brug: het was de naam van een boerderij die zich vlakbij deze brug bevond, langs de enige weg die toen naar Garsthuizen leidde. De huidige Garsthuizerweg was destijds niet meer dan een doodlopende weg die eindigde bij een paar boerderijen.

Wijnjetil wordt al in oude geschriften uit de 16e eeuw genoemd. In het clauweboeck van T. Tiassens wordt het beschreven als Wijninge Tijll en genoemd naast een andere boerderij, Peppinge (later bekend als Puppinck). Beide boerderijen vielen onder de clauwe Rijp buiten de wech, een gebied dat buiten de hoofdweg lag, in tegenstelling tot de clauwe Rijp booven de wech, aan de andere kant van de Lopsterweg.

De boerderij Wijnjetil duikt voor het eerst op in documenten uit 1576 en wordt opnieuw vermeld in 1604, samen met de boerderij Puppinck. In die tijd werd Johan ten Holte, een kleinzoon van de borgheer van Boukum (Tolweg 4) en Eelsum (Borgweg 20), genoemd als eigenaar van het land. Latere vermeldingen uit 1762 en 1818 beschrijven de boerderijen als Pijpinghe Heerdt en Wijninghe Tijll.

Het bestaan van de boerderij Wijnjetil liep echter ten einde. In 1914 besloot de gemeente om het voetpad dat naar de boerderij leidde, niet langer open te houden voor openbaar gebruik. In de jaren die volgden, kwam de naam nog af en toe voor, zoals in 1953 en 1964, toen kranten berichtten over de ontdekking van een steenoven uit de 13e eeuw, die mogelijk de bakstenen leverde voor de kerk van Zeerijp. Andere bronnen betwisten echter deze bewering, aangezien de klei in de omgeving ongeschikt zou zijn voor het bakken van stenen.

Uit kadastrale gegevens van 1830 (HISGIS) blijkt dat Wijnjetil onder nummer E307 eigendom was van Jan Johannes Jansonius. Hoewel hij waarschijnlijk de eigenaar was, is het onduidelijk of hij er daadwerkelijk woonde. De boerderij bleef echter wel getekend op kaarten tot ongeveer 1950. In gezinskaarten uit de periode 1920-1938 wordt Wijnjetil nog vermeld als woonadres van Klaas Rondhuis (C-174), maar na de invoering van straatnamen in 1967 komt de naam niet meer voor. Op basis van deze informatie zou het adres Dijkumerweg 4 moeten zijn, maar de boerderij zelf was tegen die tijd al verdwenen.

Wanneer Wijnjetil precies is gesloopt, blijft een mysterie. Volgens oude kaarten stond het gebouw er nog in 1960, maar daarna verdwijnt de boerderij uit de tekeningen en blijft alleen de naam Wijnjetil over, verbonden aan de brug over het Garsthuizermaar. Wat ooit een bloeiende boerderij was, is nu niet meer dan een herinnering aan de brug die haar naam draagt, een stille getuige van een rijk verleden dat langzaam in vergetelheid is geraakt.